បុគ្គលិកគឺជាទ្រព្យដ៏មានតម្លៃបំផុតរបស់អង្គភាព ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើ​អ្នក​មិន​បាន​​រួម​ចំណែក​​ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យពួក​គេគិតថាខ្លួន​ពិតជាមាន​តម្លៃសម្រាប់អង្គភាពដែលខ្លួនកំពុងធ្វើការទេ​ សូមកុំ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​ប្រសិន​បើ​ពួក​គេ​សម្រេច​ចិត្ត​ចាក​ចេញ។ ការទទួលស្គាល់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់បុគ្គលិក ការរក្សាទំនាក់ទំនងដោយបើកចំហ និងការរក្សាតម្លាភាពនៅកន្លែងធ្វើការ គឺគ្រាន់តែដើម្បីឱ្យបុគ្គលិកសប្បាយចិត្ត និងកាត់បន្ថយអត្រានៃការលាឈប់តែប៉ុណ្ណោះ។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាយុទ្ធសាស្រ្តដ៏ល្អបំផុតដែលអ្នកអាចអនុវត្តដើម្បីកែលម្អ និងររក្សាបុគ្គលិកអោយធ្វើការបានយូរនៅក្នុងអង្គភាពរបស់អ្នក។​1.    Conduct Stay Interviewsកុំចាំរហូតដល់បុគ្គលិកដាក់ពាក្យលាឈប់ អង្គភាពត្រូវស្វែងយល់ថាតើ​ មានចំណុចអ្វីខ្លះដែលត្រូវធ្វើឱ្យមានភាពប្រសើរឡើង និង​ទំនាក់ទំនងរវៀងបុគ្គលិកជាមួយនឹងអ្នកគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេ ថាតើមានភាពល្អប្រសើដែរ ឬទេ? ត្រូវរៀបចាំឱ្យមានការប្រជុំប្រចាំឆ្នាំដើម្បីពិភាក្សាអំពីចំណុចទាំងឡាយដែលជាកត្តានៃការចាកចេញរបស់បុគ្គលិក សុំឱ្យមានមតិយោបល់ដើម្បីកែលម្អ និងឆ្លើយសំណួរផ្សេងៗជាដើម ។ល។2.    Empower Your Teamគ្រប់បុគ្គលិកទាំងអស់ ត្រូវរៀបចំឱ្យមានតួនាទីការងារច្បាស់លាស់ នៅពេលដែលយើងជួលមនុស្សដែលមានបទពិសោធន៍ និងមានទេពកោសល្យ នោះពួកគេដឹងយ៉ាងច្បាស់ពីការងាររបស់ពួកគេ យើងផ្តល់សិទ្ធិដល់ពួកគេតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន និងធ្វើឱ្យពួកគេមានអារម្មណ៍ថាដូចជាសហគ្រិនមួយរូប និងជាចំណែកមួយដ៍សំខាន់នៅក្នុងអង្គភាពដែលពួកគេកុំពុងធ្វើការ។ នៅចំណុចនេះ អ្នកគ្រប់គ្រងត្រូវផ្តល់ទំនុកចិត្ត សម្របសម្រួល លើកទឹកចិត្ត និងគាំទ្រដល់បុគ្គលិករបស់ខ្លួន ដើម្បីឱ្យការងាររបស់ពួកគេមានផលិតភាពខ្ពស់ទៅតាមផែនការរបស់អង្គភាព។3.    Allow them to communicate Anonymously ត្រូវចេះផ្តល់យោបល់ និងទទួលយកមតិកែលម្អពីបុគ្គលិករបស់អ្នកជាប្រចាំ គឺសំខាន់ខ្លាំងណាស់។ បុគ្គលិកចង់ឱ្យមានការផ្តល់យោបល់ពីរបៀបដែលពួកគេកំពុងធ្វើការ តើពួកគេអាចរីកចម្រើននៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដោយរបៀបណា? ថាតើពួកគេពិតជាសំខាន់សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនដែរ ឬទេ? និងរបៀបដែលពួកគេអាចធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនខ្វះពួកគេមិនបាន។4.    Avoid Micromanagingប្រសិនបើអ្នកកំពុងតែមានបុគ្គលដែលមានទេពកោសល្យ មិនចាំបាច់គ្រប់គ្រងតាមបែប Micromanaging ទេ។ ការអនុញ្ញាតឱ្យបុគ្គលិកកាន់គម្រោងដែលគេមិនធ្លាប់បានធ្វើពីមុន ឬមិនធ្លាប់មានបទពិសោធន៍ គឺធ្វើឱ្យពួកគេរីកចម្រើន និងលើកទឹកចិត្តឱ្យពួកគេចាប់ផ្តើ​មមានគំនិតឆ្នៃប្រឌិតខ្ពស់។ ត្រូវឱ្យពួកគេហ៊ាន​ប្រថុយ​ប្រថាន និង​សាកល្បង​អ្វី​ដែល​ថ្មី ប្រសិនបើពួកគេជោគជ័យ នោះពួកគេមានបទពិសោធន៍បន្ថែមលើប្រវត្តិរូបរបស់ពួកគេ បើបរាជ័យចាត់ទុកជាគេរៀន។5.    Morning Check-In ពេលខ្លះ បញ្ហាជាច្រើនត្រូវបានកាត់បន្ថយ​តាមរយៈការប្រជុំពេលព្រឹកជាប្រចាំជាមួយបុគ្គលិករបស់អ្នក។ ផ្តល់ឱ្យពួកគេមានឱកាសដើម្បីពិភាក្សាអំពីភាពខ្លាំងរបស់ពួកគេ ក៍ដូចជាសេចក្តីប្រាថ្នាក្នុងអាជីពការងារ និងអ្វីដែលពួកគេប្រាថ្នាចង់បាន ទាំងនេះបានបង្ហាញថា អ្នកបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការរីកចម្រើននៃអាជីពការងាររបស់ពួកគេ និងបានដោះស្រាយកង្វល់របស់ពួកគេ។ ការប្រជុំទាំងនេះចំណាយពេលមិនលើសពី 5-10 នាទីឡើយ។​ 6.    Be Transparent វាជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលជារឿយៗអ្នកដឹកនាំខ្លាច ប៉ុន្តែវាជាយុទ្ធសាស្រ្តដ៍ល្អក្នុងការរក្សាបុគ្គលិក និងធ្វើឱ្យបុគ្គលិកមានភាពស្មោះត្រង់ចំពោះអង្គភាព នៅពេលអនុវត្តបានត្រឹមត្រូវ នោះគឺជាតម្លាភាព។ ត្រូវមានតម្លាភាពនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនរបស់អ្នកកំពុងទទួលបានជោគជ័យ ផ្តល់ភាពច្បាស់លាស់ពីអ្វីដែលអាចត្រូវបានកែលម្អ ទទួលស្គាល់អ្នកដែលមានស្នាដៃ និងជាចំណែកសំខាន់ជួយឱ្យអង្គភាពទទួលបានជោគជ័យ។

ការជ្រើសរើសប្រភេទការងារដែលអ្នកចង់ធ្វើ គឺជាការសម្រេចចិត្តដ៏សំខាន់បំផុតមួយ ហើយដើម្បីទទួលបានការងារល្អ លោកអ្នកត្រូវអនុវត្តប្រើវិធីសាស្រ្តដូចខាងក្រោម៖១. អនុវត្តការវាយតម្លៃខ្លួនឯងចំណុចសំខាន់បំផុតមុននឹងធ្វើការសម្រេចចិត្តធ្វើអ្វីមួយ គឺការពិចារណា​ ដូចគ្នានឹងការជ្រើសរើសមុខដំណែងការងារផងដែរ។​ នៅក្នុងដំណាក់កាលនេះ វាអាចនឹងឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យអ្នកដឹងពីបរិយាកាសការងារប្រភេទណាដែលអ្នកចង់ធ្វើ និងពេញចិត្តនឹងធ្វើ។ ២. ការស្វែងយល់អំពីក្រុមហ៊ុនវាជារឿងដ៏សំខាន់បំផុតមុនពេលអ្នកឈានចូលទៅធ្វើការក្នុងក្រុមហ៊ុនណាមួយ  អ្នកគួរតែសិក្សាស្វែងយល់អំពីក្រុមហ៊ុននោះជាមុនសិន។ ដូចជាការស្វែងយល់អំពីបរិយាយកាសការងារ ទំនួលខុសត្រូវការងារ និង អត្ថប្រយោជន៍ដែលទទួលបានជាដើម ។  ៣. រៀបចំប្រវត្តិរូបសង្ខេប នៅពេលដែលអ្នកបានកំណត់ថា អ្នកមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរអាជីពហើយ សូមធ្វើការរៀបចំប្រវត្តិរូបសង្ខេបរបស់អ្នកដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពខ្លាំង និងជំនាញពាក់ព័ន្ធរបស់អ្នក។ បន្ទាប់មក ត្រូវធ្វើការដាក់ពាក្យទៅលើផ្នែកដែលអ្នកចង់ធ្វើនៅក្រុមហ៊ុននោះ នឹងរង់ចាំការឆ្លើយតបពីពួកគេ។

1. ផ្តើមថ្ងៃថ្មីដោយការសម្រេចតូចដែលអ្នកស្រលាញ់ពេញព្រឹករបស់មនុស្សម្នាក់ៗអាចជះឥទ្ធិពលបានចេញមួយថ្ងៃទាំងមូលរបស់ពួកគេ។ ដូច្នេះអ្នកគួរតែទុកពេលយ៉ាងតិចណាស់ ៥នាទីដែរជារៀងរាល់ព្រឹកដើម្បីធ្វើអ្វី ដែលអ្នកចូលចិត្ត ការអាន ឬការផឹកកាហ្វេជាដើម ។2. ផ្តើមជាមួយការងារដែលលំបាកមុនអ្នកគួរតែធ្វើកិច្ចការពិបាកៗ មុនកិច្ចការដទៃៗ តែវាមិនមែនមានន័យថាអ្នកត្រូវតែធ្វើកិច្ចការដែលពិបាកម្តងទាំងអស់ទេ។ អ្នកអាចធ្វើវាម្តងមួយដើម្បីជួយកាត់បន្ថយភាពរញ៉េរញ៉ៃ នៃការងាររបស់អ្នកបាន និងជួយអោយអ្នកឆាប់សម្រេចវាបានដោយជោគជ័យ ។3. រៀបចំតុការងារស្អាតបាតដើម្បីផ្តល់អារម្មណ៍ធ្វើការល្អយ៉ាងហោចណាស់នៅកន្លងតុការងាររបស់អ្នក គួរតែមានផ្កា ឬមានរុក្ខជាតិអ្វីមួយដើម្បីជាការលម្អ និងមានសោភ័ណភាព។ កន្លែងតុការងារស្អាត វាក៏អាចជំរុញអោយអ្នកមាន អារម្មណ៍ក្នុងការបំពេញការងារបានល្អផងដែរ។4. បន្ថយការលេងបណ្តាញសង្គមវាលែងជារឿងចម្លែកហើយដែលមនុស្សម្នាក់ធ្វើការបាន ៣០នាទីមុន ឬប្តូរទៅលេង Facebook ឬ Instagram... រាប់ម៉ោងដោយភ្លេចខ្លួន។ ដើម្បីជៀសវាងកត្តាសំខាន់ទាំងនេះ អ្នកគួរតែកំណត់ពេលអោយបានច្បាស់លាស់សម្រាប់ប្រព័ន្ធបណ្ដាញសង្គមដូចជាមុនចូលគេង រឺម៉ោងបាយជាដើម។

ការត្រៀមខ្លួនសម្ភាសន៍តាមរយះអនឡាញប្រសិនបើអ្នកធ្លាប់សម្ភាសន៍ទល់មុខជាមួយនឹងអ្នកសម្ភាសន៍ពីមុនមក ហើយឥឡូវអ្នកផ្លាស់ប្ដូរមកសម្ភាសន៍តាមរយះកម្មវិធីអនឡាញណាមួយវិញ នោះអ្នកនឹងមាន អារម្មណ៍ដូចជាខុសប្លែកពីធម្មតា។ ចូរអ្នកកុំបារម្ភអី ថ្ងៃនេះក្រុមហ៊ុនជ្រើសរើសបុគ្គលិកយើងខ្ញុំនឹងផ្តល់ជាមតិយោបលមួយចំនួនដូចខាងក្រោមដើម្បីអោយអ្នកមានទំនុកចិត្ត​ ក្នុងការសម្ភាសន៍ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពដើម្បីមានឱកាសទទួលបានជោគជ័យ។1. ត្រូវធ្វើការសាកល្បងជាមួយកុំព្យូទ័ររបស់អ្នកអោយរួចរាល់មុននឹងចាប់ផ្ដើមការសម្ភាសន៍អ្នកអាចប្រើប្រាស់ជាមួយទូរស័ព្ទដៃ ថេបផ្លេត អាយផេឌ ឬកុំព្យូទ័រ តែត្រង់ចំណុចនេះ យើងខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្តអ្នកអោយប្រើប្រាស់ជាមួយកុំព្យូទ័រ ព្រោះវាមានលក្ខណះសមស្រប និងមានគុណសម្បត្តិជាច្រើនចំពោះការសម្ភាសន៍របស់អ្នក។ អ្នកត្រូវសួរទៅអ្នកធ្វើការសម្ភាសន៍ជាមុនថាតើគេប្រើតាមកម្មវិធីមួយណា (Zoom, Skype, FaceTime, Microsoft, etc.). បន្ទាប់មកអ្នកត្រូវតម្លើងកម្មវិធីនោះហើយសាកល្បងប្រើវាអោយបានស្ទាត់មុននឹងថ្ងៃសម្ភាសន៍មកដល់។ 2. ការកំណត់ពេលវេលាការសម្ភាសន៍អនឡាញអាចកើតឡើងក្នុងតំបន់ ប្រទេស ឬទ្វីបខុសៗគ្នា ដូច្នេះអ្នកត្រូវធ្វើការកំណត់ពេលវេលា និងយល់អោយប្រាកដថា ពេលវេលាដែលបានកំណត់វាមានភាពខុសគ្នាប៉ុន្មានម៉ោងពីតំបន់ ឬប្រទេសរបស់អ្នក។3. អ្នកត្រូវរៀបចំទីកន្លែងដែលមានពន្លឺល្អ និងសមរម្យអ្នកត្រូវប្រាកដថាទីតាំងដែលអ្នកជ្រើសរើសមិនងងឹតពេក ក៏មិនភ្លឺចាំងផ្លាតពន្លឺខ្លាំងពេកដែរនៅក្នុងកំឡុងពេលសម្ភាសន៍។ ប្រសិនបើអាចទៅរួច អ្នកគួររកទីតាំងណាដែលមានពន្លឺសមល្មមហើយធ្វើការសាកល្បងកាម៉េរាមុននឹងការសម្ភាសន៍ឈានចូលមកដល់។ ការដែលមានពន្លឺគ្រប់គ្រាន់អាចធ្វើអោយអ្នកសម្ភាសន៍ មើលឃើញអ្នកច្បាស់ ហើយមិនមានការរំខានក្នុងពេលសម្ភាសន៍។4. ការរៀបចំផ្ទៃខាងក្រោយអោយបានសមរម្យដែលមានលក្ខណៈជាបុគ្គលិកអាជីព អ្នកមិនគួរប្រើរូបភាពស្រស់ឆើតឆាយនោះទេ​ ដោយសារវាមិនមានលក្ខណៈជាបុគ្គលិកជំនាញ ព្រោះការជួបសម្ភាសន៍លើកដំបូងអាចធ្វើអោយអ្នកសម្ភាសន៍វិនិច្ឆ័យខុសលើគុណសម្បត្តិរបស់អ្នក។ ប្រសិនបើអាចអ្នកត្រូវរកទីតាំង និងបន្ទប់សម្ភាសន៍អោយបានត្រឹមត្រូវទោះវាជាការសម្ភាសន៍អនឡាញក៏ដោយ។ ហើយផ្ទៃខាងក្រោមគួរតែជាទូរតាំងសៀវភៅ ឬពានរង្វាន់ការងារ ឬសញ្ញាប័ត្រផ្សេងៗ ។ល៕5. ត្រូវយកចេញ នូវអ្វីដែលអាចជាការរំខានដល់ការសម្ភាសន៍ត្រូវយកចេញ ឬបិទអ្វីដែលជាការរំខានចំពោះការសន្ទាន៍របស់អ្នក រាប់បញ្ចូលទាំងសំលេងទូរស័ព្ទ សំលេងរបស់អ៊ីមែល​ ។ល។ វាជាការបង្ហាញនូវកាយវិការមិនសមរម្យដែលបណ្តោលអោយមានការរំខានក្នុងពេលសម្ភាសន៍​ ទោះការសម្ភាសន៍ធ្វើឡើងតាមរយះអនឡាញក៏ដោយ ក៏មិនមានន័យថាអ្នកបណ្តោយអោយមានការរំខានក្នុងកំឡុងពេលសម្ភាសន៍ឡើយ។6. ត្រូវចូលក្នុងការសម្ភាសន៍អោយបានមុនម៉ោង ហើយធ្វើតេស្តសាកល្បងជាមុនការចូលរួមក្នុងការសម្ភាសន៍អោយបានមុនវាជាភាពសំខាន់ណាស់ ជាទូទៅអ្នកគួរចូលរួមមុនរយះពេល១០នាទី។ អ្នកអាចគិតបានថា ប្រសិនបើជាការសម្ភាសន៍ធម្មតាទល់មុខគ្នា អ្នកត្រូវទៅមុន ចន្លោះពេល ១៥-២០ នាទី ព្រោះយើងត្រូវរៀបចំខ្លួន និងបង្ការការយឺតយ៉ាវដោយសារការចតរថយន្ត ការស្វែងរកបន្ទប់សម្ភាសន៍។ដូច្នេះការសម្ភាសន៍អនឡាញ ក៏ត្រូវចំណាយពេលក្នុងការតេស្តកុំព្យូរទ័រ ប្រព័​ន្នអ៊ីនធឺណេត។ ល។ ដូច្នេះការចូលរួមសម្ភាសន៍មុន 5 ទៅ 10 នាទី​ វាជាការចាំបាច់ និងសំខាន់បំផុតក្នុងការរៀបចំអោយបានល្អ។7. ឥរិយាបថអង្គុយ និងការស្លៀ្កកពាក់អោយបានសមរម្យសាកសមជាបុគ្គលិកជំនាញទោះបីជាអ្នកមិនបានជួបផ្ទាល់ជាមួយនឹងអ្នកសម្ភាសន៍ក៏ដោយ តែអ្នកត្រូវមានឥរិយាបថអង្គុយ និងស្លៀ្កកពាក់អោយបានសមរម្យសាកសមជាបុគ្គលិកជំនាញ។ ការជួបសម្ភាសន៍ដំបូងទោះជាតាមអនឡាញន៍ក៏ដោយ ការចាប់អារម្មណ៍ចំពោះឥរិយាបថ និងការស្លៀកពាក់អាចធ្វើអោយអ្នកជោគជ័យ ឬបរាជ័យផងក្នុងការសម្ភាសន៍ដែរ។8. ត្រូវគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍តក់ស្លុតរបស់អ្នកអ្នកត្រូវអនុវត្តអោយបានច្រើនដងដោយច្បិចយកចំណុចដែលសំខាន់ៗក្នុងការសម្ភាសន៍ ហើយត្រូវគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍តក់ស្លុត។ ប្រសិនបើវាកើតឡើងអ្នកត្រូវបន្ថយល្បឿនក្នុងការនិយាយរបស់អ្នក។ អ្នកអាចត្រូវនិយាយវារាងយឺតបន្តិច និងច្បាស់ៗជាងការជួបផ្ទាល់ ហើយប្រាកដថាអ្នកសម្ភាសន៍អាចលឺអ្នកបានល្អ។ ដើម្បីអោយ មានការរៀបចំអោយបានល្អអ្នកត្រូវព្រាងសំនួរ និងមានចម្លើយដែលសមរម្យទុកជាមុនស្រេចធ្វើដូច្នេះអ្នកអាចមានទំនុកចិត្តមួយកម្រិតថែមទៀត។9. ប្រើប្រាស់ការប្រាស្រ័យទាក់ទងតាមរយះក្រសែភ្នែកការសំលឹងកែវភ្នែកចំពោះអ្នកសម្ភាសន៍គឺមានសារះសំខាន់ណាស់ទោះបីជាអ្នកគិតថាវាជាការសម្ភាសន៍អនឡាញក៏ដោយ តែវាបានបង្ហាញថាអ្នកនៅជាមួយការសម្ភាសន៍ នឹងផ្តល់ការគោរពចំពោះដៃគូរសន្ទនារបស់អ្នក។ អ្នកអាចសំលឹងមើលទៅកាន់កាម៉េរាព្រោះជាទូទៅកញ្ចក់កុំព្យូទ័រនៅខាងក្រោមកាម៉េរា អ្នកអាចធ្វើតេស្តសាកល្បងហើយធ្វើការថតស្គ្រីន(screen shot)។10. ត្រូវផ្ទៀងស្តាប់ដោយយកចិត្តទុកដាក់កាសម្ភាសន៍អនឡាញវាងាយធ្វើអោយមានការរំខានដល់ការស្តាប់ ដូច្នេះអ្នកត្រូវផ្ទៀងស្តាប់ដោយប្រុងប្រយ័ត្នជាពិសេសសំណួរដែលបានសួរដោយអ្នកសម្ភាសន៍។ អ្នកត្រូវចេះវិធីក្នុងការសួរដោយមានការរៀបសំណួរអោយបានត្រឹមត្រូវ បើមិនដូច្នេះទេអ្នកសម្ភាសន៍អាចគិតថាអ្នកមិនចេះ ឬឆ្លើយមិនបាននូវសំណួរទាំងនោះ។11. ត្រូវចេះប្រើប្រាស់ភាសាកាយវិការដើម្បីអោយមានការទំនាក់ទំនងជាប់ជានិច្ចមានមនុស្សមួយចំនួនគិតថាការសម្ភាសន៍តាមរយៈអនឡាញ មិនចាំបាច់ប្រើប្រាស់ភាសាកាយវិការក្នុងកំឡុងពេលសន្ទនានោះទេ។ វាជាកំហុសមួយក្នុងការគិតបែបនេះ ដោយសារការប្រើប្រាស់ភាសាកាយវិការគឺជាផ្នែកមួយនៃការធ្វើប្រាស្រ័យទាក់ទង ហើយវាជាចំនុចគួរអោយចាប់អារម្មណ៍នៅពេលអ្នកនិយាយប្រធានបទអ្វីមួយទៅកាន់​អ្នកសម្ភាសន៍ ដើម្បីអោយមានការទំនាក់ទំនងល្អជាប់ជានិច្ចក្នុងពេលសម្ភាសន៍ វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ហើយវាជាកាយវិការបង្ហាញពីការគោរព ជំនឿចិត្ត រួសរាយរាក់ទាក់ បើកចិត្តទូលាយ និងសុជីវធ៌ម ។ល។12. កុំគិតតែកត់ ឬផ្ដោតលើការកត់របស់អ្នកទាំងស្រុងពេកក្នុងការសម្ភាសន៍អ្នកតែងតែមានការកត់ត្រាតែអ្នកមិនត្រូវផ្តោតទាំងស្រុងក្នុងការកត់នោះទេ អ្នកគ្រាន់តែដកស្រង់ចំណុច ឬសំណួរខ្លះពីរបីសំណួរយកមកពិភាក្សាបានហើយ។ ប្រសិនបើអ្នកកត់ត្រាទាំងស្រុងហើយលំអិតវាអាចធ្វើអោយការសម្ភាសន៍របស់អ្នកមានសម្ពាធ។ ជួនកាលការកត់ត្រាក្នុងការសម្ភាសន៍វាគ្រាន់តែជាសិល្បៈ ហើយវាមិនចាំបាច់ប្រើប្រាស់ប្រសិនបើពេលវេលាមិនសាកសម្យ។13. ត្រូវចេះបិទបញ្ចប់ការសន្ទនា ឬការសម្ភាសន៍ត្រូវត្រៀមសំណួរចំពោះអ្នកសម្ភាសន៍ ត្រូវចេះរៀបចំប្រយោគដើម្បីនិយាយក្នុងការថ្លែងអំណរគុណ និងបិទបញ្ចប់ការសន្ទនា។ អ្នកត្រូវចេះបង្ហាញអំពីចំណាប់អារម្មណ៍លើការងារដែលអ្នកបានដាក់ពាក្យ ហើយក៏ដូចជាបង្ហាញពីគំនិតវិជ្ជមានចំពោះការសម្ភាសន៍ផងដែរ។​ ប្រយោគទាំងឡាយគួរបញ្ចប់ដោយភាពរួសរាយ និង​មានសុទិដ្ឋិនិយមជានិច្ច។